Voormalig minister Pieter Winsemius schreef ooit een boekje over het belang van het spelen van een thuiswedstrijd waarin hij een parallel trok tussen sport en de zakelijke wereld. Ook bij het oplossen van geschillen kun je deze parallel trekken. Toch is men in de wereld van familiebezit zoals landgoederen of familiebedrijven vaak huiverig om een ‘bekende’ te betrekken wanneer er conflicten zijn. Tegenover het voordeel dat iemand uit dezelfde wereld komt en daardoor de taal spreekt en de achtergronden begrijpt, staat de vrees voor exposure of gezichtsverlies. Wanneer de bekende echter een professional is, zal deze die gevoeligheid vaak juist beter begrijpen dan een buitenstaander. De praktijk leert dan ook dat een eerste vrijblijvend gesprek de gevoelde bezwaren weg kan nemen.
1. Ik kom het maar al te vaak tegen: in vertrouwen maakt een goede bekende mij deelgenoot van een kwestie binnen de familie. Dan schieten meestal direct al een paar namen van mensen in gedachten met wie deze bekende dan eens zou moeten praten. Als ik dan zo’n naam noem, fronst de goede bekende meteen zijn wenkbrauwen. En daarop trek ik mijn mening/suggestie uiteraard meteen helemaal terug. Dat doe ik omdat ik als vertrouweling mijzelf met mijn mening niet wil opdringen en de autonomie van de ander (de goede bekende) niet wil aantasten. Maar eigenlijk is het doodzonde om deze kans te missen om het conflict op te lossen. Ik noem die naam tenslotte ook niet voor niets!
2. Ik toon vervolgens aan de goede bekende begrip voor zijn gefrons en de daarbij veronderstelde bezwaren tegen de door mij genoemde bekende insider. Die bestaan er meestal uit dat de goede bekende denkt, dat de betreffende persoon de familie (en dus ook de anderen) te goed kent, te dichtbij staat.
3. Eigenlijk zou dat alleen maar een pré zijn: hij kent de familie of althans dergelijke families, komt zelf ook uit zo’n nest en begrijpt de situatie en de gevoelens dus veel beter dan een externe. En staat er als persoon daardoor ook veel steviger naar ieder van de familieleden in, kan hen, indien nodig, natuurlijker en daarmee overtuigender “aanspreken” op hun gedrag.
4. Natúúrlijk moet die persoon zo’n gesprek met de familie ook goed kunnen voeren, een professional zijn, met wijsheid, (zoals dat in mediationland heet: ) meervoudig partijdig, dus objectief tussen de familieleden en achter ieders belangen staand en in totale vertrouwelijkheid werkend zodat iedereen zich er veilig bij kan voelen en weet dat een en ander nooit naar buiten komt: geen vuile was buiten hangen!
5. De huiverigheid om een bekende insider uit hetzelfde wereldje te betrekken of aan te bevelen blijkt in de praktijk echter vaak een lastig te nemen horde. Daardoor sleept het probleem zich voort en verhardt het zich verder met de tijd. Kun je dit doorbreken?
6. Ja! Door voor te stellen dat de bekende insider als professional met ieder apart eens een vrijblijvend en strikt vertrouwelijk gesprek zou kunnen voeren en dat ieder dàn kan bepalen of ze het vertrouwen in deze bekende insider hebben. Wijs daarbij op de geheimhoudingsplicht van de bekende insider als professional en op diens reputatie qua integriteit. Als vertrouwenspersoon kun je op die manier zonder de vertrouwensband te beschadigen aandringen op een eerste gesprek met de bekende insider.
7. Ook als het al zover is dat een advocaat ingeschakeld dient te worden speelt dit. Het is alleen aan deze insider-advocaat zèlf om te beoordelen of hij wel vrij staat, want van de eerder genoemde meervoudige partijdigheid is dan geen sprake meer. Laat dat echter aan hem en laat niet de goede bekende daar al op voorhand van uitgaan en naar handelen (en vooral: nalaten).
8. Twee familieleden hadden onderling een zakelijk conflict waar een andere advocaat en ik in betrokken waren. Ik stelde namens de mij ook persoonlijk goed bekende cliënte een gesprek voor op mijn kantoor en de wederpartij kwam met haar advocaat èn haar man, die ik wel kende. We voerden het gesprek hoffelijk en geheel transparant. Toen de advocaat wederpartij een financiële deal voorstelde om het geschil te beslechten, ging ik dieper op de onderliggende animositeit in. Ik sprak allen aan op hun gedrag en vroeg begrip voor elkaars positie. Juist het feit dat ik hen kende gaf oprecht gezag. Misschien riskant voor het welslagen van die deal, maar uiteindelijk kwamen alle emoties op tafel en werd de lucht ècht geklaard, het probleem opgelost en de deal gesloten. Bij het afscheid schudde de man van de wederpartij de hand van mijn cliënte en zei dat hij haar nu weer graag op de familiebijeenkomsten wilde ontmoeten. Zeg het maar!
9. Conclusie luidt, dat de vertrouweling best wel op een vrijblijvend en strikt vertrouwelijk gesprek kan aandringen met de professional die een bekende insider is en dat dit inderdaad de patstelling kan doorbreken.