Vaak voorkomende problemen

Hoe langer een familiebedrijf in de familie is hoe meer de familie het in de familie wil houden. Dat geldt echter niet altijd in dezelfde mate voor ieder
familielid. De redactie van Familiebedrijf in beeld sprak met advocaat
Jeroen van Wassenaer, vergadervoorzitter en mediator voor familiebedrijven. In dit tweede deel van twee afleveringen gaat Jeroen in op de vaak voortkomende problemen en wat je daartegen kunt doen.

Jeroen beschreef eerder een aantal typische voorbeelden van een op behoud gerichte visie. Zoals, dat door het familiebedrijf niet zozeer
telkens méér winst gemaakt en uitgekeerd hoeft te worden, een gezond voortbestaan binnen de familie wordt uiteindelijk belangrijker gevonden.

Behoud versus overleven

Het betreft uiteindelijk dilemma’s en (potentiële) conflicten over conserveren versus ondernemen, beiden met als doel om voort te bestaan. Het eerste lijkt daarbij niet zonder het tweede te kunnen:
alsmaar aanpassen aan de tijd, met een besluitvaardige omgang met alle veranderingen in het zakelijk veld van het familiebedrijf, nu juist om te kunnen overleven.

Verschillende systemen

Er spelen, zeker bij een familiebedrijf, twee systemen, waarbinnen een rangorde geldt: het bedrijfssysteem en het familiesysteem, ieder met een eigen dynamiek. Die twee schuren soms. Denk aan de broer die CEO is en denk aan zijn eveneens in het bedrijf werkzame zusje dat aan hem
rapporteert, maar geen ‘orders’ van haar broer accepteert. In het bekende driecirkelmodel van Tagiuri en Davis worden de verschillende rollen van
een individueel familielid binnen of in relatie tot het bedrijf onderscheiden (familielid en/of eigenaar-aandeelhouder en/of bestuurder/medewerker).
Alleen al een bewustzijn van dat onderscheid helpt de familieleden enorm om de oorzaak van conflicten te zien. Te zien dat het niet zozeer de persoon van de ander, maar zijn ”functie” is die tot een conflict leidt. En begrip daarvoor kan het helpen oplossen.

Onduidelijke wensen van de overleden overdrager.

Een ander punt van aandacht is de vaak niet uitgesproken en ook vaak niet-uitgevoerde eigenlijke opvolgingswens van de overdrager (hier verder even ”vader” genoemd). Daarover vinden, na zijn overlijden, dan
jarenlang elkaar bestrijdende exegeses plaats (“dat zou vader nooit
gewild hebben”, “dat zou vader precies zo gedaan hebben”). Die leiden
tot conflict of uitstelgedrag en (soms fatale) besluiteloosheid. In een apart document (Letter of Wishes), naast een testament, kan de overdrager (“vader”) opschrijven wat hij eigenlijk zou willen en wat deze ook verder van belang vindt om aan de nabestaanden te melden. Niet juridisch
bindend maar als exegese van zijn testament en overige wensen. Vanuit welk gedachtengoed richtte hij het testament en de governance in? Wat hoopte hij, wat was volgens hem het doel? Hoe zag de overdrager de
verdeling onderling voor zich, ook op termijn, terwijl hij trachtte het geheel
bijeen en in de familie te houden? Waarom koos hij voor deze opvolger)?

Meer weten?

De troonopvolger versus de anderen en hun gelijkberechtiging

Risico van afnemende betrokkenheid

Wantrouwen jegens de opvolger

Wat te doen als familie?

En komt u er toch niet uit of hebt u er hulp bij nodig?
Die bied ik u graag (eerste kennismakingsgesprek gratis).