U voelt zich nu wellicht als ondernemer in de kracht van uw leven. U heeft uw onderneming op- of uitgebouwd en bent er nog dagelijks werkzaam. Maar zo nu en dan bekruipt u de vraag: wat gebeurt er als ik morgen overlijd? Hoe moet het dan verder met de onderneming?
Wanneer u uw zaken van tevoren niet goed regelt, is de kans groot dat een onwenselijke situatie ontstaat. Zo zal na uw overlijden uw echtgenote de aandelen in de B.V. verkrijgen. Op die manier verkrijgt zij de zeggenschap in de onderneming. Als u het volste vertrouwen hebt in het zakelijk inzicht van uw echtgenote, zult u dit niet bezwaarlijk vinden. Echter, in het geval dat zij de onderneming niet goed kent, er niet in geïnteresseerd is of niet de capaciteiten bezit om de zeggenschap goed uit te oefenen, kan de continuïteit van de onderneming onmiddellijk, althans uiteindelijk in gevaar komen. Zo is het mogelijk dat een incompetente bestuurder benoemd wordt of dat op de verkeerde momenten dividend wordt uitgekeerd.
Maatregelen die u nu al kunt treffen
Dit probleem kunt u ondervangen door tijdig maatregelen te treffen. Hierbij hoeft u niet alleen te denken aan het laten opstellen van een testament. U kunt ook nu al uw aandelen certificeren en onderbrengen in een stichting administratiekantoor (StAK) met een deskundig bestuur. Hierdoor worden eigendom van en zeggenschap in de vennootschap van elkaar gescheiden. De StAK oefent het stemrecht in de algemene vergadering van aandeelhouders (AV) uit en u ontvangt het dividend. Bij uw overlijden verkrijgt uw echtgenote de certificaten, waardoor zij economisch gerechtigd is maar geen zeggenschap kan uitoefenen. Deze blijft immers bij de StAK. (Dit blog behandelt certificering van aandelen in meer detail.)
Deze oplossing is niet nodig wanneer u wilt dat na uw overlijden uw kinderen betrokken worden bij de familieonderneming. U kunt dan testamentair regelen dat uw kinderen in gelijke delen de aandelen verkrijgen. In hoeverre dit een bevredigende oplossing is hangt uiteindelijk af van de situatie binnen uw familie. Stel: u heeft een zoon en twee dochters. Uw zoon is al werkzaam in de onderneming en toont interesse voor opvolging en uw dochters niet. Na uw overlijden volgt hij u inderdaad op, maar hij wordt geconfronteerd met een meerderheid in de AV die niet dagelijks betrokken is bij de onderneming. Wellicht zien de twee zusjes graag dat de winst wordt uitgekeerd als dividend, terwijl de opvolger liever investeert in de onderneming. Ook is mogelijk dat ontevredenheid ontstaat over het salaris van de opvolger, of dat de AV uiteindelijk besluit tot zijn ontslag. Dit is natuurlijk niet de gedachte toekomst van uw onderneming.
Deze problemen kunt u op verschillende manieren ondervangen. Zo kunt u het hierboven beschreven instrument van certificering van aandelen inzetten. Daarnaast kunt u enkele kinderen stemrechtloze aandelen geven. Dit verlies van stemrecht kunt u vervolgens compenseren met een statutair bepaalde dividenduitkering. Deze bepaling geeft dan aan onder welke voorwaarden de vennootschap dividend zal uitkeren.
Uitkoop andere kinderen
Verder is het ook goed voorstelbaar dat de kinderen die niet opvolgen niet tot in de eeuwigheid aandeelhouder van de familieonderneming willen blijven. Wellicht willen zij op een dag hun aandelen verkopen om vervolgens van de opbrengst te genieten. Met een statutaire blokkeringsregeling kunt u ervoor zorgen dat de aandelen niet in vreemde handen komen. Deze moeten dan namelijk eerst aan de bestaande aandeelhouders aangeboden worden. Verder kunt u de aandelen voor een termijn van bijvoorbeeld vijf jaar onoverdraagbaar maken, zodat de opvolger de gelegenheid krijgt om voldoende vermogen op te bouwen om die aandelen te kopen.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat een welwillende externe financier (denk aan private equity) de aandelen van de eventueel ongeïnteresseerde of dwarsliggende kinderen kan kopen. Een dergelijke partij wil in de regel na een paar jaar uitstappen. Deze tijdspanne stelt de opvolger eveneens in staat om voldoende vermogen op te bouwen om die aandelen te kopen.
Testamentaire mogelijkheden
Daarnaast kunt u er in uw testament voor kiezen om de opvolger (een groot deel van) de aandelen te laten verkrijgen. Hiermee kunt u echter in problemen komen met de legitieme portie. Dit is het deel van de nalatenschap waar ieder kind van de erflater aanspraak op kan maken, ongeacht de uiterste wilsbeschikking. Een kind kan met een beroep op de legitieme portie de helft claimen in geld van wat hij anders zou hebben gekregen. Het is echter niet mogelijk om de aandelen op te eisen. Zo blijft de zeggenschap dus toch waar u haar hebben wilt.
In weerwil van de inhoud van het testament is het voor de opvolger altijd mogelijk om binnen een jaar na het overlijden de goederen die dienstbaar waren aan het door de erflater uitgeoefende bedrijf aan hem over te laten dragen tegen een redelijke prijs. Hieronder vallen ook de aandelen in een B.V. Zo kan de opvolger ongeacht de uiterste wilsbeschikking altijd nog de zeggenschap in de vennootschap naar zich toe trekken. De te betalen prijs moet redelijk zijn in de zin dat het voortbestaan van de onderneming er niet door in gevaar wordt gebracht.
De mogelijkheden zijn kortom talrijk, maar u moet wel goed nadenken over de juiste aanpak. Met vragen over dit onderwerp kunt u terecht bij Jeroen van Wassenaer van ons kantoor.
U voelt zich nu wellicht als ondernemer in de kracht van uw leven. U heeft uw onderneming op- of uitgebouwd en bent er nog dagelijks werkzaam. Maar zo nu en dan bekruipt u de vraag: wat gebeurt er als ik morgen overlijd? Hoe moet het dan verder met de onderneming?
Wanneer u uw zaken van tevoren niet goed regelt, is de kans groot dat een onwenselijke situatie ontstaat. Zo zal na uw overlijden uw echtgenote de aandelen in de B.V. verkrijgen. Op die manier verkrijgt zij de zeggenschap in de onderneming. Als u het volste vertrouwen hebt in het zakelijk inzicht van uw echtgenote, zult u dit niet bezwaarlijk vinden. Echter, in het geval dat zij de onderneming niet goed kent, er niet in geïnteresseerd is of niet de capaciteiten bezit om de zeggenschap goed uit te oefenen, kan de continuïteit van de onderneming onmiddellijk, althans uiteindelijk in gevaar komen. Zo is het mogelijk dat een incompetente bestuurder benoemd wordt of dat op de verkeerde momenten dividend wordt uitgekeerd.
Maatregelen die u nu al kunt treffen
Dit probleem kunt u ondervangen door tijdig maatregelen te treffen. Hierbij hoeft u niet alleen te denken aan het laten opstellen van een testament. U kunt ook nu al uw aandelen certificeren en onderbrengen in een stichting administratiekantoor (StAK) met een deskundig bestuur. Hierdoor worden eigendom van en zeggenschap in de vennootschap van elkaar gescheiden. De StAK oefent het stemrecht in de algemene vergadering van aandeelhouders (AV) uit en u ontvangt het dividend. Bij uw overlijden verkrijgt uw echtgenote de certificaten, waardoor zij economisch gerechtigd is maar geen zeggenschap kan uitoefenen. Deze blijft immers bij de StAK. (Dit blog behandelt certificering van aandelen in meer detail.)
Deze oplossing is niet nodig wanneer u wilt dat na uw overlijden uw kinderen betrokken worden bij de familieonderneming. U kunt dan testamentair regelen dat uw kinderen in gelijke delen de aandelen verkrijgen. In hoeverre dit een bevredigende oplossing is hangt uiteindelijk af van de situatie binnen uw familie. Stel: u heeft een zoon en twee dochters. Uw zoon is al werkzaam in de onderneming en toont interesse voor opvolging en uw dochters niet. Na uw overlijden volgt hij u inderdaad op, maar hij wordt geconfronteerd met een meerderheid in de AV die niet dagelijks betrokken is bij de onderneming. Wellicht zien de twee zusjes graag dat de winst wordt uitgekeerd als dividend, terwijl de opvolger liever investeert in de onderneming. Ook is mogelijk dat ontevredenheid ontstaat over het salaris van de opvolger, of dat de AV uiteindelijk besluit tot zijn ontslag. Dit is natuurlijk niet de gedachte toekomst van uw onderneming.
Deze problemen kunt u op verschillende manieren ondervangen. Zo kunt u het hierboven beschreven instrument van certificering van aandelen inzetten. Daarnaast kunt u enkele kinderen stemrechtloze aandelen geven. Dit verlies van stemrecht kunt u vervolgens compenseren met een statutair bepaalde dividenduitkering. Deze bepaling geeft dan aan onder welke voorwaarden de vennootschap dividend zal uitkeren.
Uitkoop andere kinderen
Verder is het ook goed voorstelbaar dat de kinderen die niet opvolgen niet tot in de eeuwigheid aandeelhouder van de familieonderneming willen blijven. Wellicht willen zij op een dag hun aandelen verkopen om vervolgens van de opbrengst te genieten. Met een statutaire blokkeringsregeling kunt u ervoor zorgen dat de aandelen niet in vreemde handen komen. Deze moeten dan namelijk eerst aan de bestaande aandeelhouders aangeboden worden. Verder kunt u de aandelen voor een termijn van bijvoorbeeld vijf jaar onoverdraagbaar maken, zodat de opvolger de gelegenheid krijgt om voldoende vermogen op te bouwen om die aandelen te kopen.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat een welwillende externe financier (denk aan private equity) de aandelen van de eventueel ongeïnteresseerde of dwarsliggende kinderen kan kopen. Een dergelijke partij wil in de regel na een paar jaar uitstappen. Deze tijdspanne stelt de opvolger eveneens in staat om voldoende vermogen op te bouwen om die aandelen te kopen.
Testamentaire mogelijkheden
Daarnaast kunt u er in uw testament voor kiezen om de opvolger (een groot deel van) de aandelen te laten verkrijgen. Hiermee kunt u echter in problemen komen met de legitieme portie. Dit is het deel van de nalatenschap waar ieder kind van de erflater aanspraak op kan maken, ongeacht de uiterste wilsbeschikking. Een kind kan met een beroep op de legitieme portie de helft claimen in geld van wat hij anders zou hebben gekregen. Het is echter niet mogelijk om de aandelen op te eisen. Zo blijft de zeggenschap dus toch waar u haar hebben wilt.
In weerwil van de inhoud van het testament is het voor de opvolger altijd mogelijk om binnen een jaar na het overlijden de goederen die dienstbaar waren aan het door de erflater uitgeoefende bedrijf aan hem over te laten dragen tegen een redelijke prijs. Hieronder vallen ook de aandelen in een B.V. Zo kan de opvolger ongeacht de uiterste wilsbeschikking altijd nog de zeggenschap in de vennootschap naar zich toe trekken. De te betalen prijs moet redelijk zijn in de zin dat het voortbestaan van de onderneming er niet door in gevaar wordt gebracht.
De mogelijkheden zijn kortom talrijk, maar u moet wel goed nadenken over de juiste aanpak. Met vragen over dit onderwerp kunt u terecht bij Jeroen van Wassenaer van ons kantoor.